Χρόνια Πολλά

Χρόνια Πολλά με υγεία και μνήμες των προγόνων μας για τον Άγιο τους και Πατέρα μας Γρηγόριο Θεολόγο! Αφήγηση της Ελισάβετ Καπλάνογλου του Καπλάν(1900-1987) Αρχείο Κέντρο Καππαδοκικών Μελετών “Η Ναζιανζός” στη Νέα Καρβάλη. ……… Τότε κάνανε συμφωνία να φορτώσουνε τα λείψανα σε καμήλες και να αφήσουν τα ζώα ελεύθερα να φύγουν. Όπου σταθούν να ξεκουραστούν εκεί να μείνουν τα λείψανα είπανε.
Οι καλόγεροι ξέρανε ότι οι καμήλες άλλο δρόμο δεν ήξεραν, όλο πήγαιναν το δρομολόγιο Καρβάλη – Ναζιανζός. Έ, τι θα γινότανε γιαβρούμ; Τα ζωντανά όπου και να τις γύρισαν εβδομάδες ολόκληρες, ντογρού – ίσια – στην Καρβάλη ήρθανε. Κάθισαν στο Αγίασμα να πιουν νερό, να ξεκουραστούν όπως πάντα, δίπλα στην Εκκλησία του Τιμίου Σταυρού που έχτισε ο Γρηγόριος Θεολόγος.
Τότε όλοι είπαν. Αυτό είναι Μινασίπ-πρέπον-. Έτσι πρέπει να γίνει. Στην Καρβάλη να μείνουν τα λείψανα.
Άνοιξαν μέσα στην Εκκλησία δύο τάφους, ίσια (σύριζα) με το Ιερό και τα βάλανε μέσα από το φόβο των Τούρκων. Από πάνω έχτισαν το τέμπλο με πέτρες. Μόνο οι καλόγεροι και οι παπάδες ήξεραν που είναι, αλλά εκεί μείνανε για πολλά χρόνια, κρυφά. Τότε η Εκκλησία μαζί με την ονομασία Τιμίου Σταυρού έγινε και Γρηγορίου Θεολόγου. Δύσκολα χρόνια φόβος, ερημιά.
Αφού αυτή η Εκκλησία του Μπαμπά του ήτανε έτσι δικαιούτανε να ονομάσουμε και του γιου του το όνομα. Τότε οι καλόγεροι κουμάντο κάμνανε. Λέγανε Ηγουμενοσυμβούλιο. Ξέρεις τι είναι εσύ; Ότι αποφάσιζαν με τη νηστεία, την προσευχή και την υπακοή. Νόμος ήταν.

   Έτσι για πολλά χρόνια όλα τα λείψανα του Αγίου Γρηγορίου Θεολόγου, του μπαμπά του, κι΄ εκείνος Γρηγόριος, της μητέρας του Νόννας και του Καισάρειου του αδελφού του μείνανε θαμμένα εκεί μυστικά και το τίμιο ξύλο φυλαγμένο ήτανε πάλι μέσα σε μια κολόνα που ήταν δίπλα στο Ιερό. Τι τράβηξαν οι άνθρωποι, ξέρεις εσύ; 

Πριν γεννηθώ εγώ, πριν διακόσια χρόνια, τα πράγματα λίγο ηρέμησαν. Οι Τούρκοι δέχτηκαν τη θρησκεία μας και οι Γέροντες είπανε, η Εκκλησία μας είναι βιράν-ερείπιο- θα πέσει, και ζήτησαν άδεια. Έκαναν επισκευή και λίγο τη μεγάλωσαν και τότε έβγαλαν τις χοντρές πέτρες από το τέμπλο και βάλανε ωραίο ξυλόγλυπτο, χρωματιστό – Η επισκευή του 1835 -. Τότε έβγαλαν και τα λείψανα όλα από κάτω και τα έβαλαν σε πέτρινη μεγάλη λάρνακα, έτσι γυμνά, όλα μαζί.  Όπως μπαίνεις στην Εκκλησία αριστερά στη δεύτερη κολώνα δίπλα. Τρεις κεφαλές, τέσσερα σκηνώματα μαζί όλα ανακατεμένα. Πως να τα χωρίσεις. Όλα Άγια είναι. Έτσι έμειναν μέχρι που ένας πατριώτης μας Εκίζογλου Ποτός λέγανε πλήρωσε και φέρανε από την Κωνσταντινούπολη ή Άγιο Όρος; δε θυμάμαι, ξύλινη κάσα, γερή, ωραία, ευωδιαστή με ζωγραφιά στο καπάκι. Από πάνω ο Άγιος Γρηγόριος Πατριάρχης όπως κοιμήθηκε και από κάτω ο Τίμιος Σταυρός. 

   Έτσι, τα ξέρω εγώ τα λείψανα όλα, κομμάτι, κομμάτι. Αυτά ήταν ανοιχτά πάλι. Τα ακουμπούσαμε για προσευχή, τα ταχτοποιούσαμε, κάναμε περιφορά στο Πανηγύρι του Αγίου με τις Κάρες σε δίσκους στα χέρια των Ιερέων, γι’ αυτό και ένα κεφάλι διαλύθηκε. Μέσα είναι όμως. Εμείς έτσι γυρνούσαμε όλο το χωριό, σαν να λέγαμε. Κοιτάξτε εσείς που δε πιστεύετε. Αυτή είναι η δύναμή μας. Δεν μπορείτε να μας πειράξετε. Ο Άγιος μας και η οικογένεια του μας  προστατεύει. Εκείνοι φοβότανε και κρυβότανε μέσα στις τρύπες αλλά οι περισσότεροι προσκυνούσαν. Πίστευαν. Ξέρεις εσύ πόσες φορές μας προστάτεψε ο Άγιος από τους τσέτες και τους ληστές; 

   Όταν έφτασαν οι μέρες για να φύγουμε, μας ειδοποίησαν, εμάς τα κορίτσια της γειτονιάς, οι επίτροποι μετά τη λειτουργία 6 Αυγούστου της Μεταμόρφωσης, να πάμε να θυμιάσουμε, να πλένουμε τα λείψανα και να τα ετοιμάσουμε για το ταξίδι. Εγώ ήμουνα μια από τις κοπέλες που τα ετοιμάσαμε. Ο παπά Χαράλαμπος έκανε αμαμία – Ιερή Ακολουθία-. Τα απλώσαμε όλα κάτω. Κλαίγαμε και λέγαμε προσευχές και μοιρολόγια. 

   Μια γυναίκα, Μπεϊνόγλου Μαρίκα τη λέγανε άρχισε να φωνάζει κλαίγοντας, σαν κηδεία. 

Πετερίμ, Αζιζίμ κάτσ τεφά ταχά σουρουκλεγετσεκλέρ σενί; Πανάγιαμ σαπίρ βέρ μπιζέ –

Άρχοντά μου, Άγιε μου πόσες φορές ακόμα θα σε σέρνουν (θα σε μετακομίζουν); Παναγιά μου δώσε μας υπομονή.

   Η Επιτροπή έφερε κόκκινο πανί. Κόψαμε κομμάτια και δύο-δύο, τρία ή και περισσότερα τα μικρά λείψανα, τα ράβαμε μέσα στο πανί. Υπήρχε και ένα λείψανο από πόδι με δέρμα επάνω ξερό. Ύστερα όλα τα τυλίξαμε μέσα σε ένα Ρώσικο (teli) δουλεμένο με σύρμα, Ιερατικό σάκο που φορούσε ο Χατζή παπάζ (Ιωάννης Παντελεημονίδης). Ύστερα τα τυλίξαμε μέσα σε ένα χαλί της Εκκλησίας και τα δέσαμε γύρω-γύρω με χοντρό σχοινί. Τα ξαναβάλαμε μοιρολογώντας και θυμιατίζοντας μέσα στην κάσα. Όταν την κλείναμε, όλοι ψάλαμε το τροπάριο του Αγίου μας. Ο Ποιμενικός Αυλός της Θεολογίας σου……… Έτσι σφραγίσαμε τη λειψανοθήκη. 

Εκεί έμειναν οκτώ ημέρες. Αυτές τις ημέρες ο παππούς σου ο Καπλάν και  οι άλλοι επίτροποι, ότι δεν μπορούσαμε να πάρουμε μαζί μας στο ταξίδι, τα κατέστρεψαν, τα έκαιγαν ή τα έκαναν κομμάτια και τα πέταξαν μέσα στο πηγάδι της Εκκλησίας που ρίχναμε το νερό από τα βαφτίσια. Πόσα πράγματα, εικόνες, σκεύη της Εκκλησίας όλα.

Όταν άδειασαν την Εκκλησία, σφράγισαν από πάνω το πηγάδι, κανείς να μη ξέρει τίποτα. Να μην τα πατήσουν οι Τούρκοι.

   15 Αυγούστου κάναμε Θεία λειτουργία, όλοι, όσοι είχαμε μείνει. Ίσως είμασταν και  οι τελευταίοι. Η Εκκλησία ήτανε άδεια. Όλα τα πράγματα και οι εικόνες του τέμπλου και άλλα που διαλέξανε να πάρουμε μαζί ήτανε σε ξύλινα κιβώτια. Το τέμπλο, η Αγία Τράπεζα, ο Άμβωνας και η πέτρινη λάρνακα του Αγίου μας μείναμε εκεί, στη θέση τους, σαν ορφανά. Να ήσουνα εκεί να δεις τι γινότανε. 

Όλοι γονατιστοί κοινωνήσαμε. Όλοι μοιρολογούσανε. Που θα πάμε; Τι μοίρα μας περιμένει; Έτσι έγινε παιδί μου. 

   Ύστερα από μία μέρα, 16 Αυγούστου 1924, όλα τα κιβώτια με νούμερα, τα φορτώσαμε στα κάρα μαζί με τα δικά μας. Κάναμε το σταυρό μας και φύγαμε . Ιστέ πού – Αυτό ήτανε. 

   Εμείς ξέρουμε από την κούνια μας, από γενιά σε γενιά -αναντάν παπαντάν- ότι τα τέσσερα Σκηνώματα είναι του Αγίου Γρηγορίου Θεολόγου, το άλλο του πατέρα του Γρηγορίου, το τρίτο του αδελφού του Καισάριου και το άλλο της μητέρας του Νόννας. Έλεγαν ότι μέσα έχει και ένα λείψανο κομμάτι από την αδελφή του τη Γοργόνα (Γοργονία).

   Έτσι είναι τα πράματα. Ο καθένας μπορεί να λέει ότι θέλει. Αυτή είναι η αλήθεια και η ιστορία μας. Αυτά να μάθουν και τα παιδιά σου, η ρίζα σου και ο σπόρος σου – Κοκούν τα τοχουμούν τα-

…….Ιστορικό και Εθνολογικό Μουσείο του Καππαδοκικού Ελληνισμού στη Νέα Καρβάλη